PINAKITA nina AFP chief Eduardo Año (pangalawa sa kaliwa) at Defense Secretary Delfin Lorenza (pangalawa sa kanan) ang mga larawan ng mga napaslang na lider ng terorista na sina Isnilon Hapilon at Omar Maute sa media sa Camp Ranao, Marawi City. Patuloy pa rin ang pagbabantay ng lahat ng mga yunit ng militar sa Marawi City, Maguindanao at Lanao del Sur sa maaaring paghiganteng atake ng mga tagasunod ng dalawang lider sa kanilang kamatayan.
Ni: Kristin Mariano
SA pagkamatay ng mga lider ng teroristang grupong Maute, sinasabi ng ilan na natuldukan na ang bakbakan sa Marawi at terorismo sa bansa.
Kinumpirma ng Federal Bureau of Investigation (FBI) na si Isnilon Hapilon nga ang isa sa mga napatay sa pagtatapos ng giyera sa Marawi. Ayon kay Defense Secretary Delfin Lorenzana, “FBI has confirmed that the DNA sample taken from a body recovered by our operating units in Marawi matches that of Isnilon Hapilon.”
Kasama si Hapilon at ang lider ng Maute Group na si Omar Maute matapos ma-corner ang rebeldeng grupo sa pinagtataguan nito. Ang isa pang lider na si Abdullah Maute ay napatay naman sa naunang engkwentro kasama ang dalawa pang Maute Brothers na sina Madi at Otto na miyembro rin ng bandidong grupo.
Kasabay sa pagpatay ng mga lider ang pagligtas sa humigit 20 na mga bihag.
Si Hapilon ay sinasabing kinilala ng Islamic State o ISIS na lider sa Timog Silangang Asya. Si Hapilon ay wanted din sa Amerika dahil sa terorismo. May patong na $5-million sa ulo si Hapilon dahil sa “Acts of Terrorism” at pagdukot at pagpatay sa isang US national. Kabilang si Hapilon sa bandidong grupong Abu Sayyaf na nasa likod ng pagdukot sa mga turista sa Dos Palmas Resort sa Palawan taong 2001 kabilang si Guillermo Sobero. Ang American missionary na si Martin Burnham naman ay dinukot noong 2002.
Ang magkapatid na Omar and Abdullah Maute ang tumatayong lider ng Maute Group na naghasik ng terorismo sa Marawi noong Mayo. Ang dalawa ay sumusuporta sa paniniwala ng ISIS – na naniniwala sa “extremist interpretation” ng relihiyong Islam na gumagamit ng “religious violence” o “jihad.”
Sa halos 5 buwang bakbakan sa pagitan ng gobyerno at Maute Group, tinatayang 753 terorista, 47 sibilyan, at 155 na sundalo ang namatay. Samantalang libo-libong Pilipino ang kinailangang lumikas.
Rehabilitasyon sa Marawi
Naging madamdamin ang pag-uwi ng mga sundalo sa kani-kanilang pamilya ng matapos angs halos 150 na araw na giyera sa Marawi. Tila nabunutan ng tinik ang mga kaanak ng mga sundalo ng makitang ligtas ang kanilang pamilya.
Matapos nga ang madugong labanan sa pagitan ng militar at Maute Group ay sinisimulan na ang rehabilitasyon sa lugar. Unti-unti na ring nagsisibalikan ang mga residente sa kani-kanilang mga bahay. Inanunsyo ng gobyerno na maaaring bumalik ang mga pamilya sa mga bahay na hindi naapektuhan ng kaguluhan. Samantala, magbibigay naman ang gobyerno ng pansamantalang matutuluyan sa mga pamilyang nasira ang mga tahanan.
Maglalaan ng P5-billion ngayong taon para sa agarang tulong sa Marawi at karagdagang P10-billion sa susunod na taon para sa pangmatagalan na mga programa upang manumbalik ang sigla ng Marawi.
Nagbigay naman ng suhestiyon si Senadora Grace Poe ng karagdagang P5-billion pa na maaaring ilagay sa 2018 budget’s Unprogrammed Appropriations.
“The Marawi rehabilitation plan should be future-proof and include infrastructure for security against elements who would attempt to besiege the city anew,” ayon kay Sen. Poe.
Ang 2018 budget ay kasalukyang pinagdedebatihan sa Kongreso. Ayon naman kay Budget Secretary Benjamin Diokno, ang ilalaan na budget para sa Marawi sa 2019 ay depende sa mga natitirang pangangailangan ng probinsya para tuluyang makabangon.
Wag maging kampante
Nagbabala naman ang isang eksperto na hindi dapat maging kampante ang militar dahil may natitirang miyembro pa rin ang Maute Group. Ayon kay security analyst at terrorism expert Dr. Rommel Banlaoi, maaaring makakalap ng mga bagong miyembro ang mga natitirang puwersa ng Maute Group o kaya ay umanib sa ibang teroristang grupo sa Mindanao tulad ng Abu Sayyaf, BIFF, Ansar Khalifa, at Foreign Fighters. Dagdag pa ng ibang eksperto, ang mga kaanak ng mga napatay ay maaaring sumali sa mga rebelde dahil sa paghihiganti. Ito ay naging pattern na sa pag-recruit ng mga bagong miyembro ng mga rebeldeng grupo.
Pinayuhan nila ang militar na patuloy magbantay sa Mindanao dahil sa mga maaaring mangyari lalo na kung hindi maging maayos ang gagawing rehabilitasyon sa lugar. Tiniyak naman ni Defense Secretary Lorenzana na walang nakaambang panganib o banta ng pag-atake sa ibang bahagi ng Pilipinas.
Base sa mga naunang report, may sumusuporta sa Maute Group na nakabase sa ibang mga bansa tulad ng Indonesia at Malaysia. Ayon sa isang “child warrior” na hawak na ng gobyerno may suportang pinansiyal ang dumadating sa Maute Group. Sinabi rin niya na maraming “child warriors” ang bandidong grupo na hinihinog lang ng panahon.
