Bicutan

DALAWAMPUNG ruta ang dinagdag upang mapaganda ang serbisyo ng PITX.

Ni: Jonnalyn Cortez

MARAMI ang natuwa sa pagbubukas ng Parañaque Integrated Terminal Exchange (PITX) na itinuturing na kauna-unahang landport sa Pilipinas. Ngunit kasabay ng pagdiriwang ng marami, meron ding mga nagrereklamo sa diumanong mabagal at matagal na serbisyo nito.

Kaya upang solusyunan ang reklamo ng mga commuter, nagdesisyon ang Department of Transportation (DOTr) and Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) na magtakda ng karagdagang 20 bagong ruta para sa public utility vehicles (PUV) upang maibsan na rin ang lumalalang trapiko.

Ayon sa nakasaad sa Memorandum Circular (MC) No. 2019-005, magkakaroon ang public utility buses (PUB) ng 10 bagong ruta habang ang mga UV Express naman ay madagdagan ng dalawang ruta. Ang Class 2 public utility jeepneys (PUJ) naman ay magkakaroon ng walong bagong ruta.

Mahigit na 600 PUV ang mabibigyan ng bagong prangkisa kasunod ng pagbubukas ng mga bagong ruta.

Ang mga nais mag-apply para rito ay kinakailangang may pondong P10 milyon para sa mga bus, P2.2 milyon para sa mga UV Express van at P2,000 naman para sa mga jeepney na siya namang i-multiply sa kabuuang bilang ng mga sasakyan sa bawat ruta.

Ang mga kasalakuyan o area-based operators naman ay kailangang bigyan ng preference dahil na rin sa kanilang pagsunod sa kanilang mga kwalipikasyon.

MAGIGING mas madali na ang pagbyahe ng mga communter dahil sa PITX.

MGA BAGONG RUTA NG PITX

Sumusunod at nakabase sa direktiba ng DOTr at ng LTFRB ang naturang MC noong isang taon upang magbukas ng mga bagong ruta ang PITX.

Para sa mga PUB, ang 10 mga bagong ruta ay sa Ternate, Alfonso/Mendez, Palapala, Dasmariñas, Silang, Cavite, Tagaytay City, Cavite City, Indang, Manggahan, General Trias, Lancaster New City at Nasugbu sa pamamagitan ng pagdaan sa Ternate.

Para naman sa mga UV Express van o Class 3 PUJ, ang dalawang nadagdag na ruta ay sa Alabang at Tanza.

Ang Class 2 PUJ naman ay may walong nadagdag na ruta sa mga sumusunod na lugar: Bayang Luma, Imus, Alabang, Tanza, Bicutan sa pamamagitan ng pagdaan sa East Service Road, Bicutan sa pamamagitan ng pagdaan sa West Service Road, Sucat sa pamamagitan ng pagdaan sa Sucat Avenue, Blumentritt at Bacoor.

Sinabi ng LTFRB na kinakailangang maisagawa ang pag-improve ng accessibility ng PITX matapos ng napakaraming reklamo na natanggap nito mula sa mga commuters.

HALOS 600 PUV ang mabibigyan ng bagong prangkisa kasunod ng pagbubukas ng 20 bagong ruta ng PITX.

MGA PWEDE SA BAGONG RUTA

Plano ng LTFRB na magbigay lamang ng prangkisa sa mga operators na kayang mag-provide ng mga sasakyan sa sumusunod sa guidelines na itinakda ng PUV modernization program ng gobyerno.

Sa ilalim ng modernization plan, papayagan lang ang mga PUV na may edad na hindi hihigit sa 15 taon, environment-friendly at may mga safety measures. Kinakailangan ding may Euro 4 engines o mas mataas pa ang mga sasakyan.

Ayon naman sa guidelines mula sa DOTr, ibibigay ang prangkisa sa mga bus na may single-deck, dalawang pinto, air-condition, CCTV, dashboard camera, libreng Wi-Fi at automatic fare collection system.

Para naman sa mga UV Express units, ang mga sumusunod lamang sa Omnibus Franchising Guidelines ang mabibigyan ng lisensya upang mag-operate sa mga nasabing bagong lugar.

Kinakailangan namang fit para sa urban travel, kayang magdala ng mahigit 22 pasahero, na pawang lahat ay nakaupo, at pwede rin ang mga nakatayo, ang mga Class 2 na sasakyan na bibiyahe sa mga bagong ruta. Ganito rin ang kinakailangan para sa mga Class 3 na sasakyan, ngunit bawal ang mga nakatayong pasahero dahil na rin sa mas malayo at matagal ang mga dadaanan at byahe nito.

INTERIM SERVICE

Dahil sa hindi naman lahat ng operator ay may kakayanang sundin ang lahat ng nasa ilalim ng PUV modernization program, mayroon ding mga probisyon na nakasaad sa MC 2019-005 para sa isang Interim Service.

Sa ilalim nito, ang mga napiling aplikante ay kinakailangang may 2/3 ng kinakailangang bilang ng sasakyan 15 araw mula mabigay ang Notice of Selection.

May karagdagang pamantayan para sa mga PUB sa ilalim nito, tulad ng hindi dapat mas tatanda pa sa limang taon ang edad ng sasakyan, habang hindi naman dapat hihigit pa sa tatlong taon ang mga UV Express vans.

Ang mapipiling operator ay kinakailangang may 25 porsyento ng kinakailangang bilang ng sasakyan sa loob ng tatlong buwan pagkatapos mabigyan ng Notice of Selection. Kailangan naman ay 50 porsyento na ang bilang ng sasakyan na hawak nito sa loob ng anim na buwan at makumpleto na lahat ang bilang pagkatapos ng siyam na buwan.

Bunga ng masusing pag-aaral ng mga ahensya ng transportasyon ang MC 2019-005 upang solusyunan ang pangangailangan ng mga commuters na gumagamit ng PITX.

Alinsunod din ito sa kagustuhan ng administrasyon na magkaroon ng PUV modernization program upang makapag-provide ng ligtas at maasahang paraan ng transportasyon na hindi lamang nangangalaga sa mga commuters kundi maging sa kapaligiran.

Ang PITX ang kauna-unahang integrated at multi-modal terminal sa southwestern part ng Metro Manila. Nagsisilbi itong transfer point sa pagitan ng mga provincial buses ng Cavite at Batangas, maging ng mga transportasyong in-city mode. Nagsisilbi rin itong interconnectivity sa pagitan ng mga iba’t-ibang paraan at serbisyo ng transportasyon upang siguruhin ang mahusay at tuluy-tuloy na biyahe ng mga commuter.

“As the first integrated and multi-modal terminal in the southwestern part of Metro Manila, the PITX is a landmark project, a landport that feels and functions like an airport,” pagmamalaki ni Pangulong Rodrigo Duterte sa inagurasyon nito.

Nagbukas ang PITX noong Nobyembre 2018. Bukod sa pagiging transportation bay ng mga bus, jeepney at UV Express, meron din itong commercial spaces at office buildings.

Aabot sa 1.3 milyon ang bilang ng mga drug surrenderees sa buong bansa sa ilalim ng Oplan Tokhang ng PNP.

Ni: Quincy Joel V. Cahilig

KAPAG naririnig ang salitang “tokhang”, agad may negatibong konotasyon dito ang mga Pilipino dahil sa pagkakaugnay ng terminong ito sa madugong kampanya kontra droga ng administrasyon ni Pangulong Rodrigo R. Duterte.

Sa ilalim ng Oplan Tokhang ng Philippine National Police (PNP) libo-libo na ang napaslang batay sa mga mga report, bagay na patuloy namang itinatanggi ng gobyerno. Nguni’t inaamin naman ng otoridad na may mga napapaslang na suspek dahil sila’y nanlaban.

Wala naman talagang masama sa terminong tokhang na hango sa salitang Cebuano na “toktok-hangyo” na ang ibig sabihin ay katok at pakiusap, na siyang ginagawa ng pulisya sa kanilang operasyon: Kakatukin nila ang bahay ng suspected drug dealer o drug addict at hihikayatin itong sumuko at ihinto ang kanilang gawaing mahigpit na ipinagbabawal ng batas.

Batay sa numero ng PNP, nasa 1.3 milyong drug users na ang sumuko sa pamahalaan mula Hulyo 1, 2016 hanggang sa kasalukuyan.

Kaalinsabay ng paghikayat sa mga sangkot sa droga na sumuko ay ang pagtulong sa kanila ng PNP na maituwid ang kanilang landas sa pamamagitan ng rehabilitasyon sa ilalim ng programang Life After Tokhang o LIFT, sa pakikipagtulungan ng non-government organization na Life Rispondé Foundation Corporation, at iba pang mga ahensya ng pamahalaan tulad ng Department of Health (DOH).

Rehabilitasyon ng mga sumuko

Kamakailan iniulat ng DOH na umabot na ng 8,662 ang bilang ng mga grumaduate sa mga rehabilitation facilities ng ahensya.

“We have 8,662 who have successfully graduated from the various (treatment and rehabilitation centers). Right now, our in-patients from 2016 to 2018 total about 8,826 and the aftercare beneficiaries total about 5,450,” saad ni Health Secretary Francisco Duque III sa isang media briefing sa Malacañang.

Sa unang tingin, ang naturang numero ay tila maliit kung ikukumpara sa kabuuang bilang ng mga sumukong drug users.

Paliwanag ni Duque, sa 1.3 million drug surrenderees, nasa .6 hanggang 1 porsyento ang nangangailangan ng in-patient treatment. Nasa 2 hanggang 10 porsyento ang nangangailangan ng outpatient treatment, samantalang ang 90 porsyento ay puwede nang matulungan sa pamamagitan ng community-based interventions.

“Iyong sinabi ko kanina na 8,000, ito iyong mga nag-graduate. Ito iyong mga nanirahan sa ating mga DATRCs (Drug Abuse Treatment and Rehabilitation Centers). Pero karamihan sa kanila, the biggest portion, really are being managed on an outpatient and also community based interventions being provided to them,” aniya.

Sa kasalukuyan ay nasa 53 ang DOH-licensed DATRCs sa bansa na kinabibilangan ng residential at outpatient facilities. Inaasahang madadagdagan pa ang bilang na ito dahil naglaan ng malaking pondo ang gobyerno para sa pagpapatayo ng karagdagang mga rehab centers.

“And as a measure to augment the current number of DATRCs in the country, 11 constructions in different regions are still underway, and where three of those are expected to be completed and operational before 2018 ends. All the other DATRCs are expected to be completed by the last quarter of 2019,” sabi ni Duque.

Patuloy ang pagbibigay ng livelihood training ng lokal na pamahalaan ng Quezon City sa mga indibidwal na sumailalim sa drug rehab upang matulungan silang makabangon muli.

Kabuhayan para sa mga surrenderees

Naniniwala ang alkalde ng Cainta na si Keith Nieto na di lamang rehabilitasyon ang dapat na ibigay ng pamahalaan sa mga sumukong drug users kundi maging ang pag-alalay sa kanila na muling makapanumbalik sa lipunan.

“Pag nakalabas siya ng maayos, six months after, mayroon siyang chance na maging empleyado ng munisipyo dahil ang pakiramdam ko, kapag nanggaling ka sa treatment center ay munisipyo lang naman o gobyerno ang unang pwedeng tumanggap sa’yo sa lipunan, to integrate yourself and be a productive person dito sa lipunan natin,” wika ni Nieto sa isang panayam ng SMNI News.

Isa si Jake (hindi tunay na pangalan) sa 100 drug surrenderees na natulungan ng Lokal na Pamahalaan ng Cainta. Laking pasasalamat niya sa panibagong pagkakataon na ibinigay sa kanya at mga kasamahan sa rehab upang maitama ang kanyang pagkakamali sa buhay.

“Lahat nung gustong magpa-rehab noon dinadala namin sa Bicutan lahat yun. Tinutulungan sila pagkatapos may trabaho na sila ngayon at nasa WMO nagtatrabaho, yung iba pinapasok ni mayor sa mga dating kliyente nya sa pagkaabogado para magkaroon ng magandang buhay pagkatapos ng rehabilitasyon,” wika niya.

Ganito rin ang ginawang pagtulong ng lokal na pamahalaan ng Quezon City sa 2,000 drug surrenderees sa lungsod, na kanilang binigyan ng skills and livelihood training sa pakikipagtulungan ng Quezon City Skills and Livelihood Foundation, Inc. at ng Technical Education and Skills Development Authority (TESDA).

“We do not judge you because of your past. We’re here to help you get back on your feet, that’s why we have provided you with these simple, short courses that you will really find useful in starting your own livelihood,” wika ni Vice Mayor Joy Belmonte sa graduation ceremonies ng programa kamakailan.

Nasa 300 na indibidwal ang sumailalim sa nasabing programa, na kinabibilangan ng mga kursong decor-making, candy-making, soap-making, meat processing, at bread-making. Maliban dito, pinagkalooban din ang mga drug surrenderees ng certificates at starter kits na ayon sa kursong kanilang kinuha upang makapagsimula ng maliit na negosyo, na isang hakbang sa kanilang muling pagbangon sa buhay.

Laking pasasalamat din ni Reynaldo Bulatao, 43, ng Malasiqui, Pangasinan sa Oplan Tokhang sa pagkakasagip nito sa kanya sa pagkakalulong sa iligal na droga sa loob ng halos apat na taon.

Nagsimula siyang gumamit ng droga noong 2014 nang matanggal siya sa pinapasukan niya noong ship construction company sa Subic. Doon din nagsimulang unti-unting gumuho ang kaniyang buhay.

“Tumitikim- tikim ako sa party kasama ang tropa. Masakit pero nangyari kasi hiniwalayan ako ng asawa ko at ang mga anak ko nawala ang tiwala nila sa ama nila, nagalit sila sa akin lalo nang lumabas na ang listahan ng Tokhang at kasama ako doon,” aniya.

Kaya nang naglunsad ng community-based rehabilitation program ang pamahalaan ay minabuti niyang magpalista.

Sa ilalim ng programa ay sumailalim siya sa serye ng counseling na pinangunahan ng Malasiqui Association of Pastors in Action, regular monitoring ng barangay officials at ng pulisya, gayon din ang livelihood training mula sa TESDA.

“Andoon kasi yong programa ng gobyerno natin under President Duterte, doon ko naramdaman na kapag nasa puso ang pagbabago, gaganda ang buhay mo,” sabi ni Bulatao. “Maganda ang epekto sa akin ng Tokhang kasi bumalik sa akin ang pamilya ko. Bumalik ang tiwala nila sa akin.”

Bicutan