PINAS

Ang Lihim ng Panginoon (Ikatlong Bahagi)

Sonspeak

Recent News:

Camarines Sur

Magkasalungat na bersyon ng 2019 budget bill, aayusin ng Kongreso at Senado 

by

KONGRESO at Senado aayusin ang magkasalungat na bersyon ng national budget bills.

 

Ni: Jonnalyn Cortez

PAGKATAPOS ng mahabang paghihintay at ilang diskusyon, inaprubahan na ng Senado sa pangatlo at huling pagbasa ang House Bill 8169 o ang proposed P3.757 trilyong 2019 national budget.

Ang chairman ng Committee on Finance na si Senator Loren Legarda ang nag-sponsor ng 2019 General Appropriations Bill (GAB), kabilang na ang mga amyenda rito.

Isang bicameral conference committee ang binuo upang ayusin ang mga salu-salungat na probisyon ng magkaibang House at Senate bills.

“We hope to be able to immediately reconcile the differences between the House and Senate versions so that we may approve the budget within the remaining session days that we have,” sabi ni Legarda.

Meron na lamang hanggang Pebrero 8 ang Upper at Lower Houses upang plantsahin ang pagkakaiba ng kanilang mga bersyon at i-ratify ang minumungkahing budget bago ang recess ng Kongreso para sa darating na eleksyon sa Mayo 13.

“This is very important because the passage of our national budget every year comes with the hope of achieving real lasting growth for Filipinos, especially the poor and the most vulnerable,” dagdag ni Legarda.

Ibinahagi naman ni House appropriations committee chair Rep. Rolando Andaya Jr. na nakapagtakda na ang mga senador at miyembro ng konseho ng ground rules para sa isang maayos, transparent at mabilis na bicameral conference.

Nangako rin ang representante ng unang distrito ng Camarines Sur na hahanapin ang common ground na lubhang pakikinabangan ng mga tao at isulong ang full transparency ng deliberasyon.

SENADO inaprubahan ang House Bill 8169 o ang proposed na P3.757 trilyong national budget para sa 2019.

 

Transparency sa budget

Upang alisin ang agam-agam ng mga tao, nais ni Andaya na buksan sa publiko ang bicameral conference committee meetings.

Wala naman nakikitang masama si Senator Joseph Victor Ejercito sa mungkahi upang siguraduhin ang transparency sa budget.

“Why not? We in the Senate mostly have institutional insertions. (We have) nothing to hide,” wika nito.

Sinang-ayunan din ni Senator Panfilo Lacson ang suhestiyon at iminungkahi ang live media coverage ng bicam proceedings.

Inihayag naman ni Legarda na gagamitin ng bicameral panel ang 2019 National Expenditure Program (NEP) bilang point of reference, ngunit isinasaalang-alang rin nito ang bersyon ng GAB mula sa Kongreso at Senado.

PANGULONG Rodrigo Duterte inaasahang pipirmahan ang 2019 budget bill sa araw ng mga puso.

 

Mga pagbabago sa budget 

Inihayag ni Legarda na prayoridad pa rin ng Senado sa bersyon nito ng 2019 budget ang edukasyon, healthcare, pangkabuhayan, trabaho at social services.

“The 2019 national budget supports the infrastructure program of the government while also taking care of the human capital so that economic growth addresses the needs of the people, especially the poorest sector,” pahayag nito.

“It will also continue to fund programs to build our resilience to natural hazards and climate change and promote environmental integrity.”

Nabanggit naman ni Ejercito ang pagtutulak nito sa restoration ng budget ng Department of Health (DOH) para sa Health Facilities Enhancement Program na nagkakahalaga ng P16.796 bilyon.

“Most of the government hospitals, regional, district, and provincial are the ones that I made sure there is adequate funding for expansion, improvements and upgrades,” wika ng dating mayor ng San Juan City.

Dagdag naman ni Legarda, kabilang sa mga restored budget ay ang P4.797 bilyon mula sa P7 bilyon na requirement para sa Human Resource for Health Development.

“We reflected realignments within the unprogrammed fund to provide for the Rice Competitiveness Enhancement Fund of P10 billion; Coconut Farmers and Industry Development Fund of P10 billion; implementation of the Universal Health Care, P18 billion; and Organic Law for the Bangsamoro Region in Muslim Mindanao, P40 billion,” pahayag ng environmentalist.

“We are also supporting the endeavors of the Office of the Vice President to uplift the life of the poor through its various social programs through the additional funds that the committee has provided.”

Pinaliwanag din ni Legarda ang pagkabawas ng budget para sa Department of Foreign Affairs (DFA) ng P7.5 bilyon dahil inilipat ang South East Asian (SEA) games sa Philippine Sports Commission (PSC).

Nakakuha naman ng karagdagang pondo ang Department of Justice (DOJ) para sa pagbuo ng special task force, victims assistance program para sa Overseas Filipino Workers (OFW) at mga programa para sa proteksyon ng mga bata.

Nakatanggap naman ng P1.8 bilyon ang Bureau of Corrections (BOC) para sa konstruksiyon ng mga pasilidad sa bilangguan sa limang rehiyon.

Nakakuha naman ng karagdagang P48.766 milyon ang Department of National Defense (DND) para sa Task Force and Enhanced Comprehensive Local Integration Program para sa mga “rebel returnees.”

Dati nang sinabi ni Legarda na inalis nila ang ilang alokasyon para sa road right of way sa ilalim ng Department of Public Works and Highways (DPWH) at ang mga proyekto na hindi parte ng orihinal na submission ng departamento sa Department of Budget and Management (DBM).

Pagpapatibay sa proposed budget 

Inaasahang pipirmahan ni Pangulong Rodrigo Duterte ang 2019 national budget sa darating na araw ng mga puso sa Pebrero 14.

“Hopefully, we can ratify the budget bill soon and it will be ready for the signature of the President, except that it will take some time to be ready for signing because it takes a lot of time and documents to be finalized. Mahaba, printing pinakamabigat,” wika ni Senate President Vicente Sotto III.

Ikinatuwa naman ng Malacañang ang pag-apruba sa minumungkahing P3.757-trilyong budget pagkatapos ng mahabang paghihintay.

“The Palace is pleased to know that the Senate has passed on third and final reading the proposed 2019 National Budget,” pahayag ni Presidential Spokesperson Salvador Panelo sa isang statement.

“We note that our lawmakers are treating the matter as urgent as they are about to finalize the 2019 national budget in the bicameral conference committee deliberations.”

Pagkatapos pagtibayan, ang pinal at consolidated version ng proposed budget para kasalukuyang taon, ay isusumite sa opisina ng Presidente.

Sumusunod naman sa isang cash-based system ang 2019 budget na ang ibig sabihin ay kailangang gamitin ng mga ahensya ang kanilang buong budget sa loob ng isang taon. Naiiba naman ito sa dating sistemang ginagamit na pinahihintulutan ang paggamit ng budget ng hanggang dalawang taon.

₱3.757-T 2019 budget inaprubahan ng Kongreso

by

Kongreso inaprubahan na ang 2019 budget bill.

 

Ni: Jonnalyn Cortez

IPINASA kamakailan ng Kongreso, sa pangatlo at panghuling pagbasa, ang bersyon nito ng ₱3.757-trillion 2019 budget.

Nakakuha ng botong 196-8 ang General Appropriations Bill (GAB) o House Bill No. 8169 ilang araw bago hilingin ni Senate President Vicente Sotto III na aprubahan ito ng mas maaga kesa sa target nitong Nobyembre 28.

Kumilos ang kongreso bunsod umano ng takot na muling gamitin ang 2018 budget kaya maagang inaprubahan ang bagong budget bill isang buwan matapos itong aprubahan sa pangalawang pagbasa at bago sumapit ang break ng Lower House sa Disyembre 12.

Tito Sotto nais suriin muna ang 2019 budget bill.

 

Alokasyon ng budget

Nakalaan ang ₱659.3 bilyon ng budget para sa sektor ng edukasyon. Para sa Department of Education (DepEd) ang ₱528.8 bilyon dito, ₱65.2 bilyon para sa State Colleges and Universities, ₱50.5 bilyon para sa Commission on Higher Education (CHED) at ₱14.8 bilyon para sa Technical Education and Skills Development Authority (TESDA).

Makakuha naman ng ₱555.7 bilyon, na pangalawa sa pinakalamalaking budget, ang Department of Public Works and Highways (DPWH). Tumaas ito ng 25.8 porsyento kumpara sa dating budget na ₱441.8 bilyon.

Makakatanggap naman ng pangatlo sa pinakamalaking budget na ₱225.6 bilyon ang Department of the Interior and Local Government (DILG). Mataas naman ito ng 30.9 porsyento o ₱53.2 bilyon sa dati nitong budget na ₱172.4 bilyon.

Ilan pa sa mga nangungunang makakatanggap ng malaking budget ay ang Department of National Defense (DND) na ₱183.4 bilyon; Department of Social Welfare and Development (DSWD) na ₱173.3 bilyon; Department of Health (DOH), ₱141.2 bilyon, kabilang na ang ₱67.4bilyon; para sa Philippine Health Insurance Corporation (PHIC); Department of Transportation (DOTr), ₱141.4 bilyon; Department of Agriculture (DA), ₱76.1 bilyon; Judiciary, ₱37.3 bilyon; at ang Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM), ₱32.3 billion.

Tatanggap naman ng ₱909.7 bilyon ang programang imprastraktura ng gobyerno upang ipagpatuloy ang malawakang Build, Build, Build Program.

Pangulong Rodrigo Duterte may mga hiling na idagdag sa 2019 budget bill.

 

Hiling ng Pangulo

Sinasabing may ilang akusasyon mula sa ilang mga senador na ang pagkaantala ng pag-apruba ng 2019 budget ay dahil sa “congressional insertions.”

Pinabulaanan naman ito ni House Majority Leader Rolando Andaya Jr. sa isang press conference at sinabing may ilang hiling si Pangulong Rodrigo Duterte na idagdag sa budget.

“We are shifting to cash-based budgeting; it is something new… so we’re swamped by a very unusual number of requests coming from the executive, even coming from the President himself. May mga request na gustong ilagay doon sa version ng House,” anito.

Kabilang sa mga hiling ng Presidente ang mga naipangako nito sa mga mamamayan tuwing bibisita sa iba’t-ibang parte ng bansa.

 “(The President) has been going around various military camps, yung mga promises niya on housing and public works na naipapangako niya kapag umiikot siya,” dagdag ng representante ng unang distrito ng Camarines Sur.

Sinabi rin ni Andaya na halos ₱2 bilyon ang hiling ng Pangulo na ilaan para sa pabahay ng mga military personnel.

“[The House] is tying [its] best to keep the budget in line with the vision of the President,” ani Andaya.

Bukod sa Pangulo, meron din umanong mga hiling na idagdag sa budget ang mga miyembro ng Gabinete.

Realignment ng pork barrel

Kasama rin diumano sa 2019 budget and ₱53 bilyon na pang pondo sa pork barrel na binago naman mula sa appropriations ng DPWH.

Inilahad ni Andaya ang realignments bilang amendments na mula sa committee on appropriations. Mabilis na ibinaling ang naturang halaga sa mga programa para sa mahihirap at pangkalusugan ng gobyerno.

Mapupunta ang ₱5 bilyon dito para sa National Disaster Risk Reduction (NDRR) at Management Fund para sa rehabilitasyon ng mga lugar na lubhang sinalanta ng bagyong Ompong; ₱3 bilyon naman ay para sa Health Human Resources Development ng DOH upang solusyunan ang malawakang layoff ng 6,000 na nurse, doktor, at dentista; ₱3 bilyon para sa Technical-Vocational Laboratories sa ilalim ng DepEd, at ₱1.2 para sa Capital Outlay of State Universities and Colleges (SUCs).

Kabilang din dito ang ₱11 bilyon para ayusin ang mga daan upang maibsan ang trapiko sa mga lungsod; ₱10 bilyon para sa mga kilalang daan sa tourism areas; karagdagang ₱10 bilyon para sa mga daan sa mga lugar ng kalakalan, economic zone, livelihood centers at markets at ₱5 bilyon para sa farm-to-market roads (FMRs) ng Department of Agriculture (DA).

Pagsang-ayon ng Senado

Kailangan namang gumawa ng Senado ng sarili nitong bersyon ng 2019 budget bill bago ito lagdaan ni Pangulong Duterte. Maaari umanong gumamit ng reenacted budget ang gobyerno kapag nabigo itong mapasa ang 2019 bago matapos ang taon.

Mayroon na lamang umanong kakaunting oras na natitira sa Upper House upang suriing mabuti ang naturang budget bago ang nakatakdang schedule ng legislative session sa December 14.

Binigyang diin ni Sotto na hindi nito papayagan ang madaliang pagpasa ng panukalang 2019 national budget.

“We have to scrutinize. It’s the people’s money,” paliwanag nito. “We cannot be complacent or reckless about its passage. It’s not our fault if we suffer a re-enacted budget.”

Kinumpirma naman ni Andaya na hindi magkakaroon ng delay sa pagpasa ng bagong budget at hindi gagamit ng re-enacted budget ang gobyerno sa susunod na taon.

“Wala nang delay, just to allay the fears na magkakaroon ng re-enacted [budget] or we’re stalling. Wala pong ganun … And to make it clear, we will not have a reenacted budget for next year,” pagsisiguro nito.

Choo-choo! Ang muling pagsigla ng PNR

by

Ni: Quincy Joel V. Cahilig

Sa tuwing naririnig natin ang terminong “tren”, malamang ang unang sumasagi sa isip ng maraming Pinoy ay ang Manila Metro Rail Transit System (MRT) at ang Manila Light Rail Transit System (LRT) na sinasakyan ng daan-libong mga komyuter araw-araw sa Metro Manila.

Pero bago naging bida ang mga ito, minsan sa ating kasaysayan ay naging bida sa publiko ang “lolo” ng mga tren sa ating bansa—ito ang Philippine Rail Transit (PNR) na mahigit 120 taon nang tumatakbo ng paroo’t-parito sa mga riles nito.

 

PNR, bahagi ng kasaysayang pambansa

Matuturing na isang mahalagang bahagi ng kasaysayan ng Pilipinas ang PNR, na sumasalamin din sa mga pagbabagong pinagdaanan ng ating lipunan sa mga paglipas ng panahon.  Nobyembre 24, 1892 pormal na inilunsad ng pamahalaang Kastila ang PNR na noon ay kilala bilang Ferrocarril de Manila-Dagupan na may linyang tumatakbo ng 195-kilomentro mula Tutuban sa Maynila hanggang Dagupan, Pangasinan.

Minsan ay sinakyan ng ating Pambansang Bayani na si Dr. Jose Rizal sa PNR noong Hulyo 1892, nang siya ay bumiyahe patungong Malolos, Bulacan upang bisitahin ang mga Kababaihan ng Malolos upang sila ay personal na pasalamatan at papurihan dahil sa kanilang katapangang ipinamalas sa kanilang pakikipaglaban para sa kanilang karapatan para sa Edukason.

Sa kasalukuyan ay makikita ang isang panandang pangkasaysayan na inilagay ang National Historical Commission of the Philippines sa dating istasyon ng tren sa Malolos bilang pagkilala sa naging bahagi nito sa kasaysayan ng bansa.

Noong American Colonial Period naman mas pinalawig ang operasyon ng PNR. Dinagdagan pa ang mga riles ng tren patungo sa mga bayan sa Hilaga at Katimugang Luzon. Ilan sa mga ito ay ginagamit pa rin hanggang sa kasalukuyan.

Pinaglilingkuran ng PNR ang kalakhang Maynila, at ang mga probinsya ng Laguna, Quezon, Camarines Sur (Naga City) at Albay.  Noon ay sinerbisyuhan nito ang mga lalawigan ng Bulacan, Pampanga, Tarlac, Nueva Ecija, Pangasinan, at La Union sa North Main Line; at  Batangas, Cavite, Laguna, at Rizal sa South Main Line. Ngunit sa paglipas ng panahon ay nabawasan ang mga linya ng mga tren dahil sa iba’t ibang mga kalamidad, pagsulpot ng mga informal settlers noong 1990s, at kapabayaan.

 

Ang muling pagbuhay ng tren

Taong 2007 pinasimulan ng pamahalaan ang rehabilitasyon ng PNR. Pinaalis ang mga informal settlers sa mga gilid ng riles para mapaganda at mas mahikayat ang mga mananakay na gumamit ng tren. Sinundan ito ng pagbuhay sa Manila-Bicol route at pagbili ng mga bagong tren noong 2009.

Ngayon, sa ilalim ng Administrasyong Durterte ay magiging tuloy-tuloy na ang pagbalik ng sigla ng PNR, kung saan makakakita ang publiko ng pagsasama ng luma at modernong mga istruktura.  Kamakailan ay inanunsyo ng Department of Transportation (DOTR) na hindi gigibain at sa halip ay pagagandahin pa ang mga dating istayon ng tren sa mga dating ruta nito mula Caloocan hanggang Pampanga bilang bahagi ng heritage preservation efforts ng pamahalaan. Ito ang tiniyak ni DOTr Secretary Arthur Tugade nang markahan ang pagtatayuan ng mga istasyon ng PNR Clark North Phase 1, na bahagi ng Build, Build, Build program.

Ipinahayag naman ni Meycauayan Mayor Henry Villarica na aasikasuhin ng pamahalaang lungsod ang pagsasa-ayos at pagbuhay sa lumang istasyon ng PNR sa nasabing lungsod. Sa kabila ng pagtatayo ng modernong istruktura ay pananatilihin pa rin ang mga bakas ng nakaraan. Makikita ito sa inilabas na disenyo ng mga magiging istasyon ng tren kung saan nakatabi ang lumang istasyon sa makabagong disenyong gusali.

Samantala, ang orihinal na istasyon ng PNR sa Tutuban ay sumailalim na sa preserbasyon kamakailan sa tulong ng Ayala Malls, na ngayo’y nagmamay-ari sa Tutuban Mall.  Hindi naman giniba ng NLEX Corporation ang dating istasyon sa Caloocan sa kabila ng konstruksyon ng NLEX-North Harbor Link elevated expressway project. Buo pa rin ang istasyon ng PNR sa lungsod ng Meycauayan na nasa dalawang palapag pa rin. Sa mga bayan ng Balagtas at Guiguinto, bagama’t wala na itong mga bubong, nakatindig pa rin ang mga pader at haligi nito, na malamang ay aayusin na rin sa paggulong ng proyektong magsasaayos sa mga pasilidad ng PNR.

Nitong Enero ay sinimulan ang konstruksyon ng 106-km na linya ng tren mula Tutuban, Manila patungong Clark, Pampanga, kung saan naroroon ang Clark International Airport.  Ang naturang proyekto ay nagkakahalaga ng mahigit P300 bilyon na popondohan ng loan mula sa Japanese government.

Ang Tutuban-Malolos segment ay inaasahang matatapos sa taong 2021, samantalang ang Malolos to Clark section ay tatapusin sa 2022. Ang NSTren Consortium  ang tatayong construction supervision consultant para sa naturang proyekto.

 

Long over due

Ayon kay DOTr Secreatary Arthur Tugade, matagal na dapat nasimulan ang naturang proyekto. Taong 2015 pa ay naaprubahan na ng board ng National Economic and Development Authority ang Tutuban-Malolos segment  na kilala noong bilang North-South Commuter Railway Project. Sa nasabing taon din nilagdaan ng Pilipinas at ng Japan International Cooperation agency ang halos USD 2 bilyon loan agreement para sa pagtatayo ng naturang linya. At sa ilalim ng kasalukuyang administrasyon ay tuloy na tuloy na ang pag-arangkada ng proyetko.

Tiniyak din ng ahensiya na walang bahid ng kurapsyon ang nasabing railway project at ang mamamayan ang siguradong makikinabang  dito dahil mas mapapadali at mapapabilis nito ang daloy ng transportasyon sa bansa tungo sa pag-unlad ng ating ekonomiya.

“The DOTr will continue ensuring successful, competitive and corruption-free bidding processes as we deliver on the Duterte administration’s Build Build Build program,” pahayag ni DOTr Assistant Secretary for Railways John Batan.