PINAS

Ang Lihim ng Panginoon (Ikapitong Bahagi)

Sonspeak

Recent News:

Dennis Blanco

Bagong Public Service Law: Dapat nga bang Isabatas?

by

DENNIS BLANCO

 

ANG Commonwealth Act Number 146, o ang Public Service Act ay  80 taon na umiiral na pangunahing batas (maliban sa Saligang Batas) na tumatalakay sa public services sa ating bansa.

Ang mga public services ay may kinalaman sa mga mahahalalagang pampublikong paglilingkod ng pamahalaan sa sambayanan tulad ng pagbibigay ng malinis na tubig, sapat na kuryente, kalidad na edukasyon, mahusay na transportasyon, mahusay na kalusugan, maaasahang telecommunication, malayang media, at ganun na rin ang ligtas na pangangalaga ng mga salapi sa banko.

Subalit batay sa bagong panukala na House Bill Number 78 (HB 78), na naglalayon na amyendahan ang Commonwealth Act Number 146, hinihiwalay nito ang definition ng “public services” sa “public utility”.  Ayon sa HB 178 ang mga public services ay partikular na tumutukoy sa mga pampublikong transportasyon, media, telekomunikasyon,  edukasyon, banko at iba pang maituturing na public services na di saklaw ng public utility. Nais ng HB 78 na payagan na ang mga banyagang indibidwal, organisasyon at korporasyon bilang pangunahing tagapag-ari , tagapamalakad, tagapamahala at tagapuhunan ng mga ospital, banko, eskuwelahan, media, telekomunikasyon at transportasyon taliwas sa isinasaad ng Commonwealth Act Number 146 na kung saan ang mga indibidwal na mga Filipino, organisasyon at korporasyon ang mga pangunahing tagapag may-ari at tagapuhunan sa mga public services sektor na nabanggit. Samantalang ang “public utility” ay tumutukoy  lamang sa mga partikular na sektor  na nagbibigay ng tubig at kuryente  na ang puwede lamang maging pangunahing tagapag may-ari at tagapuhunan ay ang mga Filipino na mamamayan, organisasyon at korporasyon.

Bukod sa magkaibang definition ng public utility at public service, kasama pa rin sa panukala ng HB 78 ay ang paglipat ng mga gampanin ng ngayo’y di na umiiral na Public Service Commission sa iba’t ibang ahensya ng gobyerno, pagtatakda ng pricing rates at mekanismo batay sa reasonable rate of return, ganun na rin ang mga karampatang multa at parusa sa mga lalabag nito.

Para sa mga sumusuporta sa panukala, lalo pang paiigtingin ng HB 78,  ang  makabuluhang kumpetisyon sa pagitan ng mga lokal at banyaga na siyang magdudulot ng mas  mahusay na paglilingkod at murang halaga sa higit na kapakanan ng sambayanang Filipino dahil mabubuwag nito ang matagal na umiiral na paghahari ng monopolyo at oligarkiya. Para naman sa mga tumututol dito, ang HB 78 ay lumalabag sa Section 11, Article 12 ng 1987 Constitution na nagsasaad na ang mga mamamayang Filipino, korporasyon at samahan lamang ay may karapatan sa pag-aari, pamamalakad, pagkontrol at pamamahala ng mga public utilities. Sa bandang huli, ano man ang kahahantungan ng nasabing panukala, ang mahalaga ay ang batas na ito ay nakabatay sa mahusay na katuwiran para sa pambansang kapakanan.  Dahil ano mang batas na hindi nakasalig sa tamang katwiran at nakatuon sa pansariling kapakanan lamang, ay isang batas na huwad at hindi makototohanan.

Safe Streets and Public Spaces Act: Mabisang proteksyon sa bawat mamamayan

by

DENNIS BLANCO

 

KAMAKAILAN lamang nilagdaan ni Pangulong Rodrigo Duterte ang Republic Act 11313, ang Safe Streets and Public Spaces Act o sa mas kilala nitong pamagat na Anti-Bastos Law.

 

Ito ay nilagdaan ng Pangulo noong Abril 17 pa subalit isinapubliko lamang ng Malacañang noong Hulyo 15. Ang nasabing batas ay naglalayon na protektahan ang mga mamamayan, partikular na ang sektor ng kababaihan, sa ano mang uri ng pambabastos at paglabag sa kanilang dignidad. Higit pa rito, nilalayon din nito na parehas makamtan ng mga lalaki at babae ang pagkapantay-pantay, kaligtasan at kaseguruhan hindi lamang sa kanilang pribadong lugar kundi maski na rin sa mga kalye, mga matataong lugar, sa internet, sa trabaho, maging sa paaralan at mga institusyon ng pagsasanay.

 

Ayon sa Section 4 ng Article 1 ng Republic Act Number 11313, ang gender-based streets and public spaces sexual harassment ay tumutukoy sa mga sumusunod, “catcalling, wolf-whistling, unwanted invitations, misogynistic, transphobic, homophobic and sexist slurs, persistent uninvited comments or gestures on a person’s appearance, relentless requests for personal details, statement of sexual comments and suggestions.”

 

Bagamat ito ay isang batas na, magiging malaking hamon ang pagpapatupad nito sa ating lipunang ginagalawan. Dahil dito, inaasahang lalong magiging mahalaga ang papel na  gagampanan ng mga lokal na pamahalaan  sa pagpapatupad  ng nasabing batas. Kabilang na rito ang, a) pagpasa ng ordinansa o batas para ma-localize ang pagpapatupad nito, b) ipakalat o ipamahagi sa mga matatao o pampublikong lugar ang kopya ng nasabing batas, c) magdaos ng mga information campaign at anti-sexual harassment seminar sa mga educational institutions, d) magpataw ng multa sa ano mang paglabag sa gender-based sexual harassment, e) magbuo ng anti-sexual harassment online, at f) makipag-ugnayan  sa Department of Interior and Local Government para sa pagpapatupad ng batas.

 

Ang pagpasa ng batas na ito ay magsisilbing mahusay na pamatong sa pagsagka sa anomang mga ugali na masasabing malisyoso at masama hindi lamang sa public space o “real communities” kung hindi maski na rin sa cyberspace o “online communities” na kung saan talamak ang mga bastos na comments at statements ng ilang mga netizens.

 

Sa pagdating ng batas na ito, ay inaasahang magiging responsable ang bawat mamamayan sa kanilang mga gawi at kilos, ganun na rin sa mga salitang kanilang isinusulat at binibitawan. Ang batas na ito rin ay magsisilbing paalala sa mga nasa poder na ang kanilang kapangyarihan ay hindi puwedeng gamitin sa pang-aabusong sekswal sa isip, sa salita at sa gawa sa mga taong kanilang nasasaklawan.

 

 

References

Officiagazette.gov.ph.2019. Republic Act No. 11313 otherwise known as an Act Defining Gender-based Sexual Harassment in Streets, Public Spaces, Online, Workplaces, and Educational or Training Institutions, Providing Measures and Prescribing Penalties Therefor. Retrieved from  https://www.officialgazette.gov.ph/2019/04/17/republic-act-no-11313/ on July 25, 201

 

Ang Kahalagahan ng Local Agenda 21

by

DENNIS BLANCO

 

ANG Local Agenda 21 ang isa sa mga pinakamakabuluhang dokumento na nagbibigay diin sa mahalagang papel na ginagampanan ng mga lokal na pamahalaan sa pagbalangkas at pagpatupad ng mga plano, polisiya at programang may kaugnayan sa sustainable development.

 

Inilalagay ng Local Agenda 21 sa mga kamay ng mga lokal na pamahalaan ang mas matinding responsibilidad na pagsumikapang abutin ang mga nakasaad sa Sustainable Development Goals 2030.

 

Batay sa Kabanata 28 ng Local Agenda 21, “ang mga lokal na awtoridad ang bumubuo, namamalakad at nagpapanatili ng ekonomiko, sosyal, environmental na imprastraktura, siyang nagsusubaybay sa proseso ng pagpaplano, gumagawa ng mga batas sa pangangalaga ng kalikasan sa lokal na pamayanan, at tumutulong sa pagpapatupad ng mga national at subnational na patakaran hinggil sa pagkakamit ng sustainable development.

 

Dahil ang mga lokal na pamahalaan ay ang antas ng gobyerno na mas malapit sa mamamayan, mahalaga ang tungkulin nila sa pagbibigay ng edukasyon, pagtitipon ng pondo at kakayahan lalong-lalo na sa pagtugon sa mga suliranin ng publiko sa pamamagitan ng mga sustainable development programs” (gdrc.org).

 

Para kila Fidélis and Pires (2009), ang Local Agenda 21 ay nagbibigay ng mahusay na balangkas para sa  pagpoprograma at pagpapatupad ng sustainable development sa lokal na pamahalaan at nagsisilbing pangunahing dokumento para sa kasalukuyang istratehiya ng mga ito na isama ang environmental, economic at social sustainable development goals sa kanilang pamamahala.

 

Nagbigay din sila ng mga rekomendasyon kung paano pa mapag-iibayo ng mga lokal na pamahalaan ang pangangasiwa ng sustainable development at ito ang mga sumusunod, 1) Ang pangangailangan na lalo pang pakikibahagi ng mga pambansang pamahalaan sa Local Agenda 21 sa pamamagitan ng pagkilala na ito ay makabuluhang polisiya at desisyon na mekanismo, 2) ang maigting na pakikibahagi ng mga liga ng mga bayan at lungsod lalo na’t may pribilehiyo ito at mas higit na access sa mga lokal na lider ng pamahalaan, at 3) mas malaking pagkakataon na palawakin pa ang investment sa pamamagitan ng pag-develop ng mga partnerships  sa loob at labas ng lokal na pamahalaan, ganun na rin ang pagtutulungan ng mga kagawaran sa loob nito.

 

Ayon naman kay Geissel, ang Local Agenda 21 ay “isang anyo ng sama-samang pamamahala na puwedeng magpagaling ang civic skills at social capital ng isang lipunan. Sa bandang huli, ang Local Agenda 21 ay isang malaking hakbang para mapalapit ang mga pampublikong serbisyo ng pamahalaan sa mamamayan upang mabigyan ng tamang konteksto ang sustainable development na gawain, sa puso at diwa ng mga lokal na pamahalaan lalong lalo na mga lalawigan, lungsod, bayan at mga barangay. Panahon na para tangkilikin at ipatupad ang Local Agenda 21.

 

Sanggunian:

 

Fidélis, Teresa & Pires, Sara Moreno. 2009. “Surrender or Resistance to the Implementation of Local Agenda 21 in Portugal: The Challenges of Local Governance for Sustainable Development.” Journal of Environmental Planning and Management 52 (4): 497-518. doi: 10.1080/09640560902868363.

 

Gdrc.org. n.d. “Urban Environmental Managament. “retrieved from  http://www.gdrc.org/uem/la21/la21.html July 15, 2019

 

Geissel, Brigitte. 2009. “Participatory Governance: Hope or Danger for Democracy? A Case Study of Local Agenda 21.” Local Government Studies, 35 (4): 401-414. doi: 10.1080/03003930902999522

Magna Carta of the Poor: Sagot laban sa kahirapan

by

 

DENNIS BLANCO

 

NILAGDAAN ni Pangulong Rodrigo Duterte ang Republic Act 11291 noong Abril 12 bilang bahagi ng patakaran ng pamahalaan na maibsan ang kahirapan.  Subalit ito ay ipinaalam lamang sa media noong Mayo 27. Maituturing itong patakarang “war on poverty” ng kasalukuyang administrasyon.

 

Ang salitang “magna carta” ay halaw sa isang kasunduan ng kapayapaan sa pagitan ng hindi popular na si King John of England at ng mga rebeldeng barons. Ito ay nangako ng proteksyon ng karapatan ng simbahan, proteksyon ng mga barons sa iligal na pagkakakulong, at pagbibigay ng agarang katarungan. Ang konsepto ng magna carta of the poor ay hindi bago, una itong pinanukala sa panahon pa ni dating Pangulong Benigno Aquino noong 2013 subalit hindi ito naipasa dahil sa agam-agam na may kinalaman ito sa kakayahan ng pagpondo ng gobyerno sa mga programa nito.

 

Ang nasabing batas ay may limang areas na kailangang itaguyod para mabigyan ng kalutasan ang problema ng kahirapan: pagkain, trabaho, pabahay, kalusugan at edukasyon. Ang bawat sektor na ito ay ipapasailalim sa responsibilidad ng mga government ministries o agencies na siyang magiging accountable sa National Anti-Poverty Commission (NAPC) na siya namang naatasan na magbalangkas ng implementing rules and regulations na kapapalooban ng mga kaparaanan para masubaybayan ang progreso at gawain ng mga iba’t ibang ahensya ng gobyerno.

 

Halimbawa, ang mga tinutukoy na partikular na ahensya ng gobyerno  na siyang may responsibilidad  para sa pagpapatupad ng nasabing batas ay ang sumusunod:  a) para sa pagkain, ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) at Department of Agriculture, b) para sa trabaho, ang Department of Labor and Employment (DOLE), c) para sa edukasyon, ang Department of Education (DepEd) sa basic education, Commission of Higher Education (CHED) sa tertiary education, at Technical education and Skills Development Authority (TESDA) sa vocational at technical education, d) para sa pabahay, ang Housing and Urban Development Coordinating Council (HUDCC), at 5) para sa kalusugan, ang Department of Health (DOH).

 

Ang kaibahan ng batas na ito sa ibang bersyon ay direktang pag-aatas ng gobyerno sa mga ahensiya ng gobyernong nabanggit na bigyang prayoridad ang paglalaan ng pondo at paggastos sa mga programa laban sa kahirapan lalong-lalo na sa limang areas na nabanggit. Ang diwa ng batas ay nakasandig sa ideya na ang national government at local government units ay dapat na makipagtulungan sa iba’t ibang ahensiya ng gobyerno, lipunang sibil, pamayanan at mamamayan na higit na nangangailangan ng tulong.

 

Sa bandang huli, ang Magna Carta of the Poor ay isang malaking hakbang para mapangalagaan ang karapatan at kapakanan ng mga mahihirap. Sana lamang ay manatili itong hindi lamang magandang batas kung hindi isang batas na talagang naisasakatuparan ang mga programang lulutas sa problema ng kahirapan.

 

Isabatas na ang Anti-Political Dynasty Bill

by

 

Dennis Blanco

 

Ang political dynasties ay nagsimula noong unang panahon sa Europa at Asya kung saan ang impluwensiyang pampolitika at ang kapangyarihang pang-ekonomiya ay nasa kamay ng ilang mga naghaharing uri na ang kapangyarihan ay nakabatay sa hereditary successions, ancestral heritage, tradition at divine right. Ang basehan ng pagkamit ng kapangyarihan ay nakaugat sa pamilya o kamag-anakan. Ito ang mga panahon na ang malayang halalan sa pamamagitan ng sagradong balota bilang paraan sa pagpili ng mga lider sa gobyerno ay hindi pa umiiral, sa halip ang sistemang umiiral ay nakasalig sa kaugnayan sa angkan, at hindi sa kakayahang mamahala.

 

Subalit sa pagdating ng mga demokratikong institusyon at proseso, at ang pagguho ng mga dinastikong kaparaanan, naging mahalaga na magkaroon na ng pantay-pantay na oportunidad ang bawat isang may sapat na kwalipikasyon na tumakbo  sa ano mang puwesto sa gobyerno at paglilingkod sa publiko. Subalit, ang mga political dynasties ay hindi agarang mawawala hanggang walang sapat na batas na nagbabawal nito sa isang demokratikong lipunan. Ang isang under-developed na demokratikong institusyon ay maaring may kaugnayan sa mahinang pakikibahagi ng mga mamamayan at samakatuwid ay nakakatulong sa pagbuo ng political dynasties. Ganunpaman, ito ay puwedeng umiral sa ano mang demokrasya, ano man ang istrukura nito (Mendoza e. al 2012)

 

Ang kawalan ng anti-political dynasty na batas na kasama ang implementing rules and regulations (IRR) ay nangangahulugan na hinahayaan ng lipunan na ito ay mamayani na kung saan ang pantay na pagkakataon sa pagtakbo sa gobyerno at paglilingkod sa publiko ay naisasantabi. Ang pagpasa ng isang anti-political dynasty na batas ang siyang lulutas sa ganitong kalagayan upang makamit ang katarungan at pagkapantay-pantay sa larangan ng halalan at demokrasya.

 

Nakasaad sa Article 2 Section 26 ng 1987 Constitution na, “dapat segurihin ng estado ang pantay na pag-uukol ng mga pagkakataon para sa lingkurang pambayan, at ipagbawal ang mga dinastiyang pulitikal ayon sa maaring ipakahulugan ng batas”. Subalit kaalinsabay nito, kailangan ng isang implementing rules and regulations na siyang magpapatibay kung paano ipapatupad ang batas na ito na nakasaad sa ating saligang batas.

 

Ang hindi pagkakaroon ng implementing law at mga policy para limitahan ang pag-iral ng political dynasties ay nagresulta ng pagdomina ng political dynasties sa halos  70 porsyento ng Kongreso, 85 porsyento sa gobernador, 75 porsyento sa bise-gobernador, 66 porsyento sa mayor at 50 porsyento sa vice mayor mula sa labas ng National Capital Region.

 

Ang unang anti- political dynasty bill na inihain sa Senado ay ang Senate Bill 2469 na panukala ni Senador Miriam Defensor Santiago. Subalit pagkatapos ng halos isang dekada ay nakabinbin pa rin ito sa Kongreso. Ang pinakabagong panukala para limitahan ang political dynasties ay ang Senate Bill 1765, isang consolidated bill na pinanukala ni Senator Francis Pangilinan nooong Marso 21, 2018 sa Senado. Ito ang paksang tatalakayin sa susunod na artikulo.

 

Social entrepreneurs: Kaakibat sa kaunlaran

by

Dennis Blanco

 

ANG MGA social entrepreneurs ay makabagong bayani na naghahangad ng pagbabagong panlipunan sa pamamagitan ng pagtatag ng kabuhayan at negosyo na bahagi ng kanilang kikitain ay ipinamamahagi sa mga mahihirap.

 

Ayon sa kanila ang pagtatag nila ng negosyo na makapagbibigay ng trabaho at pagkakakitaan sa lubos na nangangailangan, ay bunsod ng hangarin na tumulong sa paghilum ng sugat ng mundo. Kaugnay ito, wala silang pagod na naghahanap ng mga kalutasan sa mga problema ng lipunan na hindi halos nabibigyang pansin ng mga institusyon.

 

Layon ng mga social entrepreneurs ay magkaroon ng impluwensiya sa mga pamayanan sa pamamagitan ng mga negosyong nagbibigay ng pangkabuhayan, trabaho, nagtataguyod ng kalusugan at edukasyon bilang katuwang ng pamahalaan sa pagbibigay ng serbisyong pampubliko. Sila ay maaring magmula sa gobyerno, media, paaralan, negosyo, civil society at sa pribadong sektor.

 

Ayon kay Quibuyen*, maaring maituring ang ating  pambansang bayani na si Jose Rizal na kauna-unahang social entrepreneur sa Pilipinas. Noong siya ay ipinatapon sa Dapitan noong 1892, itinatag niya ang kauna-unahang kooperatiba ng mga magsasaka na Sociedad de Agricultores Dapitanos; nagtayo siya ng lime-burner; nag-introduce ng mas epektibong paraan ng pangingisda; nagsimula ng mga public works project; at nagdisenyo ng unang water system sa Dapitan.

 

Patunay ito na ang social entrepreneurship sa Pilipinas ay nakaugat sa historikal na pangyayari na maaring ipagpapatuloy ng mga kabataan sa kasalukuyan batay sa mga aral ng kasaysayan.  Sa ngayon, may mga matagumpay na social entrepreneurs tulad ng Hapinoy, Rags2Riches, Anthill, Coffee for Peace, at Human Nature.

 

Batay sa pag-aaral ng British Council at ng Strengthening Civil Society Participation in Social Enterprises Education and Development (CSO-SEED)**, ilan sa mga  natuklasan nila hinggil sa social enterprise sa Pilipinas ay ang mga sumusunod: May mga umuusbong na social entrepreneur sa  Pilipinas na karaniwan ay nagmumula sa edad na 35-44; pinalalakas nito ang mga kababaihan — halos 56 na porsiyento sa nalikhang trabaho, ang mga kababaihan ang nakinabang; mahigit na 60 porsiyento ng social enterprise na gustong maka-akit ng kanilang customers ay nag-de-develop ng bagong produkto at serbisyo; ang epekto ng social enterprise sa ekonomiya ay mayroong medium turn over na US$23,990 noong 2016 at inaasahang ito ay lalago pa sa mga susunod na taon;  ang agrikultura ang karaniwang  sektor kung saan ang social enterprise ay nagmumula.

 

Ang edukasyon, negosyo, sebisyong pinansiyal, at trabaho ang inaasahang iba pang mga sektor na magiging mahalagang sektor ng operasyon ng social enterprise sa bansa.

 

Sa bandang huli, mahalaga na magkaroon ng mga batas na susuporta nang lubusan sa social enterprise sa Pilipinas tulad ng Poverty Reduction Through Social Enterpise Bill (PRESENT Bill) at Social Value Bill. Kailangan ng mga champion ng social enterprise sa hanay ng mga policy makers na siya nating tatalakayin sa susunod.

 

* Quibuyen, F. 2011. “Rizal’s Legacy for the 21st Century: Progressive Education, Social Entrepreneurship and Community Development in Dapitan.” Social Science Diliman 7 (2): 1-2

**British Council. 2019. Reaching The Farthest First: The State of Social Enterprise in the Philippines. British Council Philippines: Strengthening Civil Society Participation in Social Enterprise Education and Development. https://www.britishcouncil.ph/sites/default/files/social_report_bc_fa_102517_web-compressed.pdf

Close Bitnami banner
Bitnami