National Economic Development Authority

Gaano Kalaki ang Kakarampot?

June 18, 2018 by Pinas News

Ni: Assoc. Prof. Louie C. Montemar

MAY pelikula noon na may titulong “Gaano Kadalas ang Minsan” (kagaya halos ng titulo ng artikulong ito). Magandang titulo pero anong ibig sabihin nito? Kailangan ninyong mag-Google o kaya ay panoorin ang pelikula para malaman ang sagot.

Para sa titulo ng sulating ito, isipin natin ang nangyayari ngayon mismo sa ating bayan.

Umaangal na ang marami sa presyo ng mga bilihin. Gaya nang nauna na nating napansin sa isa pang artikulo, pati nga mga negosyante ay nahihirapan sa naging paglobo o implasyon.

Ayon sa huling opisyal na pag-aaral ng pamahalaan, hindi bababa sa 21 porsiyento ng ating mga mamamayan ang nasa tinatawag ng poverty line (o poverty threshold) o mas mahirap pa. Kung nasa poverty line ang isang tao, ang ibig sabihin nito ay may pondo lamang siya upang makakain at mabuhay batay sa pinakaminimum na pangangailangan, at upang makatawid pa siya sa susunod na araw ng paghahanap-buhay. Wika nga natin sa Filipino, isang kahig, isang tuka.

Kung gayon, may mahigit 20 milyong Pilipinong isang kahig isang tuka sa ngayon sa ating bansa. Ayon sa mga pinakahuling pag-aaral ng pamahalaan, sa tatlong sektor matatagpuan ang kalakhan ng pinakamahihirap na Pilipino – ang mga mangingisda, magbubukid, at ang kabataan.

Kailan lamang ay naging maingay sa social media ang usapin kaugnay nito. Parang ang tanong ay kung kasya na ba sa iyong pamilya ang sampung libo (10k) piso kung may tatlong anak ka? May pag-aaral kasi ang National Economic Development Authority o NEDA noon pang 2015 na nagtatantiyang maaaring may mga pamilya na nabubuhay noon sa ganiyang pondo lamang.

“Hypothetical”, paliwanag ng NEDA. Hindi naman talaga sinabi ng NEDA na sapat ang 10k piso noon. Sa matinding diskusyong sumunod, nagbagsak ng salita ang isa pang NEDA opisyal na sa tantiya niya, ang 42k ay makasasapat ngayon. Lalo lamang nalito ang mga tao.

Ano nga ba ang disenteng pasahod o kita na dapat kitain sa isang araw? Wala pang bago at opisyal na pagsukat talaga ang NEDA.

Kung nais ng pamahalaang makumbinsi ang nakararami sa mga paliwanag nito sa pagpapatakbo ng ekonomiya, kailangan nitong patalasin pa at gawing realistic ang mga gamit nito sa pagsusuri ng kahirapan. Sa ngayon, hindi pa rin malinaw para sa karaniwang tao kung paano nga ba kumikilos ang pamahalaan laban sa kahirapan.

Kaya nga ang ating tanong, “Gaano kalaki ang kakarampot?”

Ekonomiya ng Pinas, tuloy ang pag-Arangkada

February 6, 2018 by Pinas News

Ni: Quincy Joel V. Cahilig

NAPANATILI ng Pilipinas ang mabilis na paglago ng ekonomiya at unti-unti nang natitikman ng mamamayan ang matamis na bunga ng progresong ito.

Ipinahayag ni National Statistician Lisa Grace Bersales na nakapagtala ng 6.7 porsyentong gross domestic product (GDP) ang Pilipinas sa taong 2017, na bahagyang mababa sa 6.9 porsyentong GDP na naitala noong 2016. Gayon pa man, napanatili pa rin ng bansa ang estado nito bilang isa sa mga “fastest-growing economies” sa Asia, kasunod ng China (6.9% GDP) at Vietnam (6.8% GDP).

Ito ang ika-6 na taon ay nakapagtala ng GDP ang bansa na higit sa anim na pursyento. Ang magandang takbo ng ekonomiya ng nakaraang taon ay bunsod umano ng paglakas ng sektor ng agrikultura, masiglang import at export industries, at mataas na government consumption.

Ayon kay National Economic Development Authority (NEDA) Director General at Socioeconomic Planning Secretary Ernesto Pernia, isang magandang indikasyon ng matatag na ekonomiya ang pinakabagong numero ng GDP sapagkat napanatili ng bansa ang pagunlad sa kabila ng pagtamlay ng private construction spending at ng industriya ng business process outsourcing.

“You can see that our decline is really very moderate. To me, this is a good performance, given the fact that it is already normal for post-election years to witness a decline in economic growth,” pahayag ni Pernia sa isang press conference sa Pasig City

Samantala, mataas naman ang kumpyansa ng multinational bank na DBS na magagawang masustena ng Pilipinas ang magandang daloy ng ekonomiya nito hanggang sa taong 2019. Ayon kay DBS economist Gundy Cahydi, bagamat nagkaroon ng mahagyang pagbaba ng GDP sa 2017, masasabi pa rin na maganda ang daloy ng ekonomiya ng bansa dahil na rin sa masiglang private consumption, na isa sa mga nagpapalakas ng ekonomiya ng bansa, gayon din ang pagbuhos ng mga investments mula sa pribado at pampublikong mga sektor.
“Domestic demand remained firm in Q4 and we expect this to continue driving overall GDP growth in 2018/19. We forecast a steady GDP growth at 6.7 percent in 2018 and 2018,” wika ng nasabing eksperto.

Bama’t maraming umaaray sa ngayon ang marami sa epekto sa presyo ng mga pangunahing bilihin ng reporma sa pagbubuwis na ipinatupad ng Administrasyong Duterte, na mas kilala bilang Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN) Act, pangmatagalang solusyon naman ang hatid nito sa buong bansa.
“This year’s tax reforms will have a positive long-term impact on disposable income despite a short-term rise in inflation. We expect private consumption growth to hold up at around six percent in 2018/19,” pahayag ng DBS.

BILANG NG MGA TAMBAY, BUMABA

Isang indikasyon ng pagunlad ng bansa ay ang pagdami ng trabaho—at ito ang isa sa mga positibong pagbabagong unti-unti nang nararanasan ngayon ng marami sa ilalim ng administrasyon ni Pangulong Rodrigo Duterte.

Bumaba ang bilang ng mga walang trabaho sa bansa ayon sa pinakabagong survey Social Weather Stations (SWS). Naitala sa kanilang 2017 fourth quarter survey ang 15.2 porsyento o katumbas ng 7.2 milyong mga Pinoy ang walang trabaho. Ito ay mababa ng 3.2 porsyento kumpara sa 18.9 porsyento (o 8.7 milyon adults) na naitala noong 3^rd quarter ng 2017.

Ayon kay Presidential Spokesman Harry Roque, ang resulta ng survey ay patunay lamang na nasa tamang landas ang gobyerno sa paghahatid sa madla ng magandang bunga ng paglakas ng ekonomiya.

“We are elated with latest Social Weather Stations (SWS) survey result showing fewer jobless Filipinos, where adult joblessness dropped to 15.7 percent in December,…The Duterte administration is indeed on the right track in making sustainable and inclusive growth as part of our development plan,” pahayag ni Roque.

Ang inclusive growth ay konsepto kung saan makikinabang ang lahat ng sektor ng lipunan sa paglago ng ekonomiya, hindi lamang ang mga mayayaman.

Inaasahan na maraming trabaho pa ang malilikha sa pamamagitan ng mga programang pang-imprastratura ng gobyerno, ang Build, Build, Build, na may kabuuang halagang aabot sa 8 trilyong piso. Target na tapusin ang mga itatayong imprastraktura sa huling taon ng panunungkulan ni Pangulong Duterte.

“We expect to generate more jobs with the implementation of the Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN) Act, which would increase infrastructure investments,… Our Build-Build-Build Infrastructure Program is projected to create more than a million jobs a year,” wika ng opisyal.

PERO MARAMI PA RIN ANG GUTOM

Sa kabila ng positibong balita sa lagay ng ekonomiya ng Pilipinas, may ilan pa rin nating mga kababayan ang hindi pa nakikinabang sa benepisyo dulot nito. Base sa fourth quarter survey ng SWS, tumaas ang bilang ng mga Pilipino ang nagpahayag na sila ay nakaranas ng involuntary hunger o kakulangan sa pagkain sa nakalipas na tatlong buwan.

Batay sa naturang survey na isinagawa noong Disyembre 2017, 15.9 porsyento o nasa 3.6 milyong pamilya ang nagsabi na nakaranas sila ng involuntary hunger sa nakalipas na tatlong buwan. Ito ay mas mataas kumpara sa naitalang 11.8 percent, katumbas ng 2.7 milyong pamilya, na naitala sa survey noong Setyembre 2017.

Ang resulta ng nasabing survey ang may pinakamataas na hunger reading, pagkatapos ng 17.2 na porsyentong naitala sa December 2014 SWS survey sa panahon ng Pangulong Benigno S. Aquino III.

Samantala, lumabas din sa pinakabagong SWS poll na 2.8 milyong pamilya ang nagsabinag nakaranas sila ng moderate hunger o katamtamang gutom, habang 841,000 ang nakaranas umano ng severe hunger o labis na gutom.

Ang fourth quarter poll ng SWS ay isinagawa mula ika- 8 hanggang ika-16 ng Disyembre 2017 sa pamamagitan ng harapang pakikipagpanayam sa 1,200 na Filipino adults sa buong bansa.

Mining Industry, gulpi-sarado sa Duterte Administration

August 7, 2017 by PINAS

Ni: Jesse C. Ong

Napipinto nga ba ang paglamlam kundi man pONA) ng Pangulong Rodrigo Duterte, lahat ng mga mata’y nakatuon na sa local mining industry sapagkat ito ang umani ng pinakamalulupit na banat mula sa Chief Executive bunsod ng pagkasira ng kapaligiran.

Unang hagupit sa mining companies

Bilang pagtalima sa direktiba ng Pangulo na itigil ang patuloy na pagkasira ng kapaligiran bunga ng iresponsableng pagmimina, inihayag kamakailan ni Environment Secretary Roy Cimatu na hindi niya aalisin ang ban sa open-pit mining na naunang ipinatupad ng pinalitang kalihim ng Department of Environment and Natural Resources (DENR) na si Gina Lopez.

“There is a department order on the ban on open pit mining issued by Secretary Lopez. It still stays,” aniya.

Maliban sa nasabing pahayag, higit na nalagay sa alanganin ang kapalaran ng mga kumpanyang nagsasagawa ng open-pit mining nang magpahiwatig ang bagong kalihim ng DENR na hindi ito magmamadaling lumikha ng desisyon kung papanatilihin, babaguhin o babaligtarin ang mga kautusan ng naunang environment chief.

Ayon kay Cimatu, kinakailangan nilang repasuhin ang sandamakmak na dokumentong isinumite sa kanilang tanggapan at pag-aralan ang ilang ebidensyang hawak.

At hindi lamang ang kautusan laban sa open-pit mining ang patuloy na ipatutupad kundi maging ang pagmimina sa mga lugar na ‘proclaimed as watershed.’

May sablay sa mining contracts?

Mistulang sinasakyod talaga ng walang humpay na problema ang industriya ng pagmimina sapagkat hindi lang ang pagkasira ng kapaligiran na isinisisi rito ang isyung nararapat nitong solusyunan.

Lumalabas kasing may sablay sa ilang mining contracts na nauna nang naitakda bago pa man naiproklamang watershed ang mga nabanggit na mining sites.

Sakit ng ulo ngayon ng DENR kung anong hakbang ang gagawin hinggil sa mga minahang nakapagsimula na ng operasyon bago pa man maideklarang watershed ang mga ito.

Apela ng mga minero sa open-pit mining

Kung ang open-pit mining ay itinuturing na salot sa kapaligiran ng mga environmentalists, ang isyu at mga bagay nakapaloob dito ay isang bagay na nararapat bigyan ng pansin at ibayong kunsiderasyon ng kinauukulan, ayon sa Chamber of Mines of the Philippines (CMP).

“Ang open-pit ban ay isang seryosong policy decision na kinakailangang suriing mabuti batay para sa kapakanan ng lahat ng stakeholders,” pahayag ng vice president ng CMP na si Atty. Ronald Recidoro.

Mga karaniwang paglabag ng mga minahan

Ayon sa DENR, kabilang sa mga pangunahing paglabag ng maraming companies na sapat nang dahilan para suspendihin ang operasyon ng mga ito ay ang pamumutol ng mga puno nang walang permit, kawalan ng water permit, polusyon at pagbara ng mga dagat at kailugan sa lugar, at iba pang maling gawain na nagiging sanhi ng soil erosion o pagguho ng lupa.

Ang epekto ng mga ito sa buhay, kaligtasan at kalusugan ng mga host communities ay napakalaki, ayon pa sa DENR.

Ang mga latak ng pagmimina umano ang naging dahilan ng pagkukulay-tsokolate ng mga ilog at dagat sa ilang lugar sa bansa na naging dahilan naman ng pagkawala ng mga isda at pagkasira ng ecosystem ng mga ito.

Marami ring mga magsasaka ang apektado sa mga komunidad na malapit sa mga mining companies, dahil binabara rin ng latak ang mga irigasyon, o may dalang latak ang tubig.

Matigas kung matuyo ang latak kaya nakamamatay ito ng mga tanim o hindi na maaaring mataniman pa ang lupa.

Noong 2016, napaulat na 20 mining companies ang tinamaan ng mga nasabing paglabag at inirekomendang ipasara ng DENR.

Sa nakaraang SONA ng pangulo, sinabi din niya na pag-aaralan ng kaniyang administrasyon na kung hindi man tuluyang isara ang industriya ng pagmimina ay papanagutin niya ang mga kumpanya sa pagkasira sa kapaligiran, gawing requisite sa mga ito ang rehabilitation at reforestation, kinakailangan may sapat na compensation o kabayaran sa mga apektadong komunidad, at masugid na babantayan ang kanilang pagbabayad ng buwis.

Maliit ang ambag sa ekonomiya

Sa usapin hinggil sa pakinabang na hatid ng local mining industry sa ekonomiya, lumalabas na napakaliit lamang ng ambag nito sa kaban ng bansa at sa kapakanan ng mamamayan.

Batay sa datos na ipinalabas ng National Economic Development Authority (NEDA) noong nagdaang taon, wala pang isang porsyentong Gross Domestic Product (GDP) ng bansa ang naiambag ng mining at quarrying industry sa pagitan ng 2000 at 2015.

Inihayag ni Socioeconomic Planning Secretary Ernesto Pernia na ayon sa Mineral Asset Accounts of the Philippines (MAAP), ang sektor ng pagmimina ay nakapag-ambag lamang ng 0.7 percent ng GDP at 5.6 percent ng total exports.

Idinagdag ni Pernia na ang nasabing sektor ay nakalikha lamang ng 236,400 trabaho taun-taon sa pagitan ng 2011 at 2015.

Kung ang IBON Foundation ang tatanungin, isang non-government think-tank, mas nakikinabang pa ang steel-producing countries sa yamang lupa ng Pilipinas. Noong taong 2015, umabot sa 71% ng mineral ng bansa ang iniluwas sa naturang mga bansa.

“Dahil sa maliit na kontribusyon nito sa ating ekonomiya, magkakasalungat na pananaw sa pagmimina at sa mga nakapaloob na isyu rito kaya ang naiiwang katanungan ay kung paano natin mapakikinabangan nang husto ang ating mineral resources,” aniya pa.

Una na ring sinabi ni Pangulong Duterte sa isang pahayag na kung aabot lamang ng P7 bilyon ang ambag ng industriya ng pagmimina sa ekonomiya sa bansa ay hindi natin kailangan ito kung dehado naman ang mga Pilipino.

Sinabi din niya sa kanyang nakalipas na SONA na marapat na itigil nalang ang ekstraksyon at paglabas ng ating mga yamang lupa at gawin na lamang itong mga produktong makaambag pa sa pag-unlad ng ekonomiya ng bansa.

Mining investors, nag-aalangan nang mamuhunan sa bansa?

May mga ulat na urung-sulong ngayon ang ilang mining investors sa pagdedesisyon hinggil sa pamumuhunan sa bansa.

Ngunit taliwas sa inaakala ng marami, hindi ito dahil sa mga banat ng Pangulong Duterte laban sa mining companies sa kanyang SONA kundi bunga umano sa maraming butas sa mining policy ng mga nagdaang administrasyon at mariing pagkontra rito ng ilang anti-mining groups.

Ang Pilipinas ang pinakamalaking producer at exporter ng nickel, kung saan ang China ang tumatayong single major buyer nito. Ito rin ang pangunahing pinagmumulan ng ginto at copper ore na iniluluwas sa ibang bansa.

Mayroon lamang dalawang processing plants para sa nickel at dalawa para sa ginto sa Pilipinas. Para sa downstream processing, sinabi ng mga mining experts na may pangangailangan para sa isang tuluy-tuloy na supply ng kuryente, isang problemang hindi pa rin nasosolusyunan ng mga kinauukulan hanggang sa kasalukuyan.

Recent News:

National Economic Development Authority