Ang pagtungo nina Trump at Kim sa library para sa kanilang pagpupulong.
Ni: Quincy Joel V. Cahilig
TINUTUKAN ng buong mundo ang makasaysayang pagpupulong nina US President Donald Trump at Democratic People’s Republic of Korea (DPRK) Chairman Kim Jong Un na ginanap sa tanyag na Capella Hotel sa isla ng Sentosa, Singapore. Ito ang kaunaunahang mukhaang pagpupulong sa pagitan ng isang kasalukuyang pangulo ng US at pinuno ng North Korea sa kasaysayan.
Ayon sa mga ulat, pinakamataas na lebel ng seguridad ang ibinigay kay Trump, samantalang si Kim naman ay binantayan ng mga Gurkhas ng Nepal, ang isa sa mga pinakamabagsik na mandirigmang tribo sa buong mundo.
Nasa 3,000 lokal at international na mga mamamahayag ang tumungo upang tutukan ang naturang pagpupulong ng dalawang bansang matagal nang may girian sa isa’t-isa. Muntik pa ngang makansela ito dahil sa pagdududa ng U.S. sa sinseridad sa denuclearization, o pagtanggal ng mga armas nukleyar, ng North Korea. Nguni’t kalauna’y nagpagpasiyahan na ituloy pa rin ang pagpupulong.
Denuclearization para sa kapayapaan at kapanatagan ng lahat
Sa umpisa ng summit, nakangiting nagkamayan sina Kim, na nakaitim na suit, at Trump, na suot ang pulang kurbata. “This is just a new beginning,” sambit ni Trump habang kinakamayan si Kim.
Pagkatapos ay tumungo sila, kasama ang kani-kaniyang interpreters, sa library kung saan isinagawa ang pagpupulong na sumentro sa complete denuclearization ng North Korea at paggarantiya ng U.S. sa seguridad ng bansa.
Simula pa lamang ay inihayag ni Trump na nais niyang dis-armahan ang nuclear arsenal ng Pyongyang, na umano’y banta sa mga bansa sa rehiyon, na nais niyang mangyari sa lalong madaling panahon. Inanunsyo din niya ang pagtigil sa military exercises ng Amerika at ng matagal nang kaalyadong South Korea, bagay na ikinagulat ng marami.
Ang pagharap ng dalawang lider sa media na magkasama.
Sa isang statement, inilahad nina Trump at Kim ang kanilang napagkasunduan:
1. The United States and the DPRK commit to establish new US-DPRK relations in accordance with the desire of the peoples of the two countries for peace and prosperity.
- The United States and DPRK will join their efforts to build a lasting and stable peace regime on the Korean Peninsula.
- Reaffirming the April 27, 2018 Panmunjom Declaration, the DPRK commits to work toward complete denuclearization of the Korean Peninsula.
- The United States and the DPRK commit to recovering POW/MIA remains, including the immediate repatriation of those already identified.”
Sa pagprisinta ng dala-wang lider sa kanilang statement, nangako ang mga ito na sisikapin nilang tuparin ang kanilang mga napagkasunduan.
“Today we had a historic meeting and decided to leave the past behind and we are about to sign the historic document. The world will see a major change. I would like to express my gratitude to President Trump to make this meeting happen,” wika ni Chairman Kim.
“We have developed a very special bond so people will be very impressed, people will be very happy and we are going to take care of a very big and very dangerous problem for the world. It worked for both of us far better more than anybody could have expected,” sabi ni President Trump.
Upang masiguro ang pagpapatupad ng mga kasunduan, magkakaroon ng mga follow-up negotiations, na pangungunahan ni US Secretary of State Mike Pompeo at isang mataas na opisyal ng DPRK, sa mga susunod na araw.
Sinelyohan ng pagkakamayan nina Trump at Kim ang mga nabuong kasunduan para sa kapayapaan at seguridad ng Korean Peninsula.
Trump-Kim meeting: Isang palabas lang?
Subali’t duda ang ilang eksperto sa resulta ng summit dahil may mga mahahalagang isyu na hindi natalakay tulad ng mga konkretong hakbangin ng Pyongyang sa pagbasura ng mga armas nukleyar nito at maging ang di pagtalakay sa mga paglabag nito sa karapatang pantao.
Ayon kay Anthony Ruggiero ng Washington Foundation for Defense Democracies, hindi naging malinaw ang mga negosasyon, at baka mapako lang ang mga binitawang pangako gaya ng nangyari noon.
“This looks like a restatement of where we left negotiations more than 10 years ago and not a major step forward,” wika niya.
Bagamat binanggit sa dokumento ang kasunduan sa pag-recover sa mga bangkay ng mga prisoners of war at mga sundalong “missing in action” noong 1950-53 Korean War, hindi naman nakasaad ang pormal na pagwawakas ng naturang digmaan, na inaasahan ng marami.
Kaya para kay Li Nan, senior researcher sa Pangoal, isang public policy think-tank na nakabase sa Beijing, ang Trump-Kim summit ay isa lamang simbolismo.
“There is no concrete detail on the denuclearization of the Korean peninsula and the provision of security guarantees by the United States. It is too early to call it a turning point in North Korea-U.S. relations,” wika ni Li.
Pagbasura sa nuclear weapons ng Pyongyang, nais din ng Pinas
Ang North Korea ang kaisa-isang bansa na nagsagawa ng nuclear weapons test sa kasalukuyang siglo. Mula 2011, nagpakawala ito ng 90 missiles at nagsagawa ng apat na nuclear weapons tests, kabilang dito ang pagpapasabog ng isang advanced hydrogen bomb, na may lakas na 120 kilotons o katumbas ng 265 million pounds ng dinamita.
Sa isang bilateral meeting kasama si Japanese Prime Minister Shinzo Abe noong Nob-yembre, mariing kinundena ni Pangulong Rodrigo Duterte ang mga nuclear tests. Gaya ni Trump, batid ng Pangulo na dapat disarmahin ang nuclear arsenal ng Pyongyang dahil mala-king banta ito sa seguridad ng Asia-Pacific, kung saan nakakalat ang daang-libong mga overseas Filipino workers.
Maging ang Pilipinas ay nanganganib din sa nuclear missiles ng North Korea dahil matatandaang ilang debris mula sa isinagawang missile launch ni Kim ang lumapag sa hilagang bahagi ng Luzon noong Disyembre 2012.
Kaya naman pinuri ng Department of Foreign Affairs (DFA) ang Trump at Kim summit.
“We strongly commend all parties for their unremitting efforts and commitment that led to the realization of this historic meeting,” pahayag ni DFA Secretary Alan Peter Cayetano.
“While mindful of the many challenges that still lay ahead on the road to achieving lasting peace in the Korean Peninsula, the first ever face-to-face meeting between the leaders of the two countries underscores the importance and value of dialogue and diplomacy in seeking resolution to outstan-ding issues among all concerned parties,” dagdag niya.
Umaasa si Cayetano na ang pagpupulong ng dalawang lider ay magdudulot ng pangmatagalang kapayapaan, segu-ridad, at katatagan sa rehiyon.
“The Philippines stands ready to contribute to the realization of these goals,” wika niya.
